فایل تحلیلی بر نقش کاربری های مذهبی در شکل گیری بافت های محله ای
توضیحات
فایل تحلیلی بر نقش کاربری های مذهبی در شکل گیری بافت های محله ایاین پایان نامه در قالب فرمت word قابل ویرایش ، آماده پرینت و ارائه به عنوان پروژه پایانی میباشد چکیده کاربری مذهبی به شکل فزاینده ای سبب تجمع اجتماعات انسانی، حول یک مرکز مشخص می گردد. شهر رشت يکي از شهرهايي است که نياز به بررسي و تحليل کالبدي به واسطه وجود زیارتگاه دانای علی دارد. پژوهش حاضر بر آن است، با بررسي و تحليل نقش کاربری مذهبی، به شکل گیری، توسعه و بافت های محله ای شهر رشت و با مطالعه موردی زیارتگاه دانای علی بپردازد. هدف عمده پژوهش حاضر، تحلیل کاربری مذهبی در محله مورد مطالعه و تاثیر آن بر شکل گیری بافت محله ای می باشد. شهر رشت با ساخت دایره ای ،داراي فرمي شعاعي است، عوامل جغرافيايي (انساني و طبيعي)در توسعه کالبدي نقش موثري دارند اما نباید نقش کاربری مذهبی دانای علی را در شکل توسعه فضایی رشت نادیده گرفت. روش تحقیق توصیفی – تحلیلی است. در این پژوهش با بکارگیری مطالعه میدانی و اسنادی و با استفاده از بزارهایی چون پرسشنامه، مصاحبه و مباحثه و تهیه عکس و نقشه و بهره گیری از نتایج تکنیک سوات[1] به آزمون فرضیه های زیر بوده است: موقعیت ارتباطی و مکانی زیارتگاه دانای علی تأثیر فراوانی در شکل گیری محله مورد مطالعه (محله چمارسرا) گذاشته، نقش مذهبی و زیارتی دانای علی، سبب توسعه فضایی محله چمارسرا شده و در نهایت به نظر می رسد، واکاوی نقش کاربری های مذهبی، از جمله زیارتگاه دانای علی به ارتقاء برنامه ریزی و مدیریت شهری رشت کمک می نماید. نتایج حاصل از مطالعه حاضر نشانگر آن است که موقعیت ارتباطی و مکانی زیارتگاه دانای علی در شکل گیری و گسترش محله چمارسرا تأثیر گذاشته و هم چنین نشانگر آن است که نقش مذهبی و زیارتی آن سبب توسعه فضایی محله چمارسرا شده است و کارکرد مذهبی سبب ارتقاء برنامه ریزی و مدیریت شهری شده است. واژگان کلیدی: توسعه فضایی و کالبدی، کاربری مذهبی، بافت های محله ای، رشت، بقعه دانای علی. فهرست مطالب چکیده 1 مقدمه 3 کلیات تحقیق 5 فصل اول 5 1-1-بیان مسأله 6 1-2- اهمیت و ضرورت تحقیق 8 1-3-اهداف تحقیق 8 1-4- سوالات و فرضیه های تحقیق 9 1-5- تعریف واژه ها و مفاهیم 9 فصل دوم مبانی نظری تحقیق 12 مقدمه 13 2-1- پیشینه تحقیق 14 2-2- مفاهیم محله 15 2-3- توسعه محله اي 18 2-4- تکوین محله 21 2-5- هويت محله 25 2-6- هويت بخشي محله اي 25 2-7- نحوه محله گزینی 27 2-8- اجزای محله 28 2-9- خصوصیات کالبدی محلات 30 2-10- ساختار كالبدي محله 33 2-11- جمعیت و محله 38 2-12- روابط و ترکیب اجتماعی محلات 39 2-13- شرايط اجتماعى و فيزيكى محله 40 2-14- مدیریت محله و ساختار آن در شهرها 41 2-15- مفاهيم و ارزشهاى موجود در محله هاى مسكونى سنتى ايران 42 2-16- ویژگی های محله های شهری در ایران 43 2-17- شهر ايرانى - اسلامى 44 2-18- مكان هاى زيارتى در شهرهاى ايران 45 2-19- موفولوژی محلات شهرهای اسلامی 46 2-20- جايگاه مساجد در ساختار اكولوژيك شهرهاي اسلامي 48 2-21- نقش مسجد در توسعهي محلهاي 49 2-22- جايگاه مسجد در ساختار فضايي و كالبدي شهر و محلهاي 50 2-23- نقش مساجد در توسعه فضايي و كالبد شهري و محلهاي 52 2-24- زیارتگاه در روند توسعه محلات شهری 53 2-25- شکل گیری فضاها و نواحی فرهنگی بر مبنای مذهب 54 2-26- کاربری مذهبی 56 2-27- اکولوژی مذهبی 56 2-28- کارکرد زیارتگاه ها 57 2-29- نظریه مذهبی به عنوان منشأ پیدایش شهر (شهر به عنوان عبادتگاه) 61 2-30- تحولات کالبدی – فضایی مراکز مذهبی 62 2-31- مکاتب جغرافیایی مذاهب 72 2-32- دیدگاهها و نظریه های اساسی قابل مطالعه در تبیین کاربری اراضی و عملکرد های شهری 75 2-33- تکامل نظریه های محله 92 2-34- طبقه بندی کاربریهای شهری 92 2-35-محله بندی شهری و نقش آن در جهت دهی به توسعه فضایی 94 فصل سوم روش شناسی تحقیق 96 3-1- روش تحقیق و مراحل انجام کار 97 3-2- جامعه آماری، نمونه و حجم آن 101 3-3- متغیر های تحقیق 102 3-4- محدوده مورد مطالعه و مقطع زمانی 102 3-5- اهمیت مدل در فرایند برنامه ریزی 102 3-6- مدل تحلیلی SWOT 103 فصل چهارم یافته های تحقیق 106 4-1- موقعیت جغرافیایی شهر رشت 107 4-2- محله چمارسرا (چومارسرا) 108 4-3-کاربری مذهبی موجود در رشت 112 4-4- زیارتگاه دانای علی به عنوان کاربری مذهبی موجود در محله چمارسرا 116 4-5- محله چمارسرا از نظر ساخت و بافت و علل توسعه فضایی 119 4-6-هویت شهری در محله چمارسرا عاملی در جهت توسعه فضایی و کالبدی 123 4-6- ویژگی های فضایی محله چمارسرا 125 4-7- شاخص های کالبدی 129 4-7-7- شاخص های خدماتی 137 4-7-17- شاخص های جمعیتی 153 4-7-23- شاخص های اجتماعی-اقتصادی 159 4-7-26- شاخص های زیست محیطی 164 فصل پنجم تحلیل فرضیه ها، نتیجه گیری وپیشنهادات 177 5-1- جمع بندی 178 5-2- آزمون فرضیه ها 180 5-3- نتیجه گیری 183 5-4- پیشنهادات 184 منابع 188 پیوست 197 Abstract 202 فهرست جداول جدول شماره 2-1- انواع کاربری اراضی و زیر گروههای فعالیتی آنها بر مبنای ضوابط سازمان مدیریت و برنامه ریزی 93 جدول شماره3-1-تشخیص نقاط قوت، ضعف، فرصتها و تهدیدهای مرتبط با موضوع 104 جدول شماره3-2- ماتریس تحلیلیSWOT و نحوه تعیین استراتژی ها 105 جدول شماره 4-1-سرانه و برآورد سطوح موردنیاز برای کارکردهای عمده شهری در محله چمارسرا، به روش های نوین کاربری پذیری قطعات شهری.........................................................................................................116 جدول شماره 4-7-1-موثرترین عوامل در شکل گیری و توسعه محله چمارسرا 130 جدول شماره 4-7-2- قدمت محله 131 جدول شماره 4-7-3- مدت ساکن بودن در محله 133 جدول شماره 4-7-4- عمر ساختمان های محله چمارسرا 134 جدول شماره 4-7-5- قدمت ابنیه 135 جدول شماره 4-7-6- میزان رعایت قوانین و مقررات شهرداری در احداث ساختمان ها و نمای محله 136 جدول شماره 4-8-1- وجود خدمات آموزشی در محله 137 جدول شماره 4-8-2- وجود خدمات بهداشتی در محله 137 جدول شماره 4-8-3- وجود خدمات تجاری در محله 138 جدول شماره 4-8-4- وجود خدمات اداری در محله 138 جدول شماره 4-8-5- وجود خدمات مذهبی در محله 139 جدول شماره 4-8-6-وجود فضای سبز در محله 139 جدول شماره 4-8-7- تعداد خدمات ورزشی در محله 139 جدول 4-8-8- میزان رضایت از خدمات محله 141 جدول شماره 4-8-9- حوزه نفوذ کاربری مذهبی دانای علی 143 جدول شماره 4-8-10- میزان رضایت ساکنین محله چمارسرای رشت از نحوه دسترسی به مرکز شهر 144 جدول شماره 4-8-11- میزان رضایت ساکنین از زندگی در محله چمارسرای رشت 145 جدول شماره 4-8-12- میزان ساخت و سازهای مطابق با ضوابط شهرسازی و برنامه های شهری در محله چمارسرای رشت 146 جدول شماره4-8-13- برخورداری مردم از زمین از طرف ارگان های دولتی 147 جدول شماره4-8-14- اجرای طرح و پروژه شهری در سطح محله در سال های اخیر از طرف شهرداری. .148 جدول شماره 4-8-15- میزان رضایت از اجرای پروژه ها 150 جدول شماره 4-8-16- گسترش محله بر اساس طرح ها و برنامه های شهرداری 151 جدول شماره 4-8-16- میزان رضایت از اجرای طرح ها و برنامه های شهرداری برای گسترش محله 152 جدول شماره 4-9-1- تعداد جمعیت هر واحد مسکونی 153 جدول شماره 4-9-2- تعداد اعضای خانواده 154 جدول شماره 4-9-3- گروه های سنی محله 155 جدول شماره 4-9-4- میزان تحصیلات 156 جدول شماره 4-9-5- وضعیت اشتغال خانوار ساکن 157 جدول شماره 4-9-6- گویش اغلب اعضای خانواده 158 جدول شماره 4-10-1- میزان درآمد ماهیانه ساکنین محله چمارسرا 159 جدول شماره 4-10-2- نقش عوامل مختلف در انتخاب مسکن ساکنین محله چمارسرا 161 جدول شماره 4-10-4- وجود واحد خرده فروشی و عمده فروشی بازارچه(میوه و تره بار) 162 جدول شماره 4-10-5- میزان رضایت از دسترسی به واحدهای خرده فروشی 162 جدول شماره 4-10-6-میزان نقش کارکرد زیارتی-مذهبی محله در کنار سایر بخش های مدیریتی شهر و در بهبود مدیریت شهری و ارتقاء مشارکت ساکنان 163 جدول شماره 4-10-7- میزان تأثیر کارکرد زیارتی-مذهبی محله در توسعه فضایی 164 جدول شماره 4-11- 1- جمع آوری زباله توسط شهرداری 165 جدول شماره4-11- 2- میزان رضایت از عملکرد شهرداری 166 جدول شماره 4-11- 3- اقدام شهرداری به تخلیه فاضلاب ها در طول سال 167 جدول شماره 4-11- 4- میزان رضایت از تخلیه فاضلاب ها توسط شهرداری 168 جدول شماره 4-11- 5- میزان اقدام شهرداری به حفظ و نگه داری محله از نظر بهداشتی 169 جدول شماره 4-11- 6- وجود جانوران موزی در محله چمارسرا 170 جدول شماره 4-11-7- میزان اقدام شهرداری به نظافت و جلوگیری از رشد حیوانات موزی 171 جدول شماره 4-11-8- میزان آلودگی آب به وسیله رودخانه 172 جدول شماره 4-11-9- وجود صنایع آلوده کننده در محله 173 جدول شماره 4-11-10-میزان نقش شهرداری در جلوگیری از احداث صنایع آلوده کننده در داخل محله 174 جدول شماره 4-12- مربوط به عوامل داخلی (نقاط قوت، ضعف) وعوامل خارجی (فرصت ها وتهدیدها) در محله چمارسرا..................................................................................................................................................176 فهرست نمودارها نمودار شماره 4-7-1- موثرترین عوامل در شکل گیری و توسعه محله چمارسرا 130 نمودار شماره4-7-2- قدمت محله 131 نمودار شماره 4-7-3- مدت ساکن بودن در محله 133 نمودار شماره 4-7-4- مدت ساخت ساختمان 134 نمودار شماره 4-7-5- قدمت ابنیه 135 نمودار شماره 4-7-6- میزان رعایت قوانین و مقررات شهرداری در احداث ساختمان ها و نمای محله 136 نمودار شماره 4-8-9- حوزه نفوذ کاربری مذهبی دانای علی 143 نمودار شماره 4-8-10- میزان رضایت ساکنین محله چمارسرای رشت از نحوه دسترسی به مرکز شهر 144 نمودار شماره 4-8-11- میزان رضایت از زندگی در محله 145 نمودار شماره 4-8-12 میزان ساخت و سازهای مطابق با ضوابط شهرسازی و برنامه های شهری در محله چمارسرای رشت 147 نمودار شماره4-8-13- برخورداری مردم از زمین از طرف ارگان های دولتی 148 نمودار شماره 4-8-14- اجرای طرح و پروژه شهری در سطح محله در سال های اخیر از طرف شهرداری 149 نمودار شماره 4-8-15- میزان رضایت از اجرای پروژه ها 150 نمودار شماره 4-8-16- گسترش محله بر اساس طرح ها و برنامه های شهرداری 151 نمودار شماره 4-8-17- میزان رضایت از اجرای طرح ها و برنامه های شهرداری برای گسترش محله 153 نمودار شماره 4-9-1- تعداد جمعیت هر واحد مسکونی 154 نمودار شماره 4-9-2- تعداد اعضای خانواده 155 نمودار شماره 4-9-3- گروه های سنی محله 156 نمودار شماره 4-9-4- میزان تحصیلات 157 نمودار شماره 4-9-5- وضعیت اشتغال خانوار ساکن 158 نمودار شماره 4-9-6- گویش اغلب اعضای خانواده 159 نمودار شماره 4-10-1- میزان درآمد ماهیانه ساکنین محله چمارسرا 160 نمودار شماره 4-10-2- نقش عوامل مختلف در انتخاب مسکن ساکنین محله چمارسرا 161 نمودار شماره 4-10-6- میزان نقش کارکرد زیارتی-مذهبی محله در کنار سایر بخش های مدیریتی شهر و در بهبود مدیریت شهری و ارتقاء مشارکت ساکنان 163 نمودار شماره 4-10-7- میزان تأثیر کارکرد زیارتی-مذهبی محله در توسعه فضایی 164 نمودار شماره 4-11- 1- جمع آوری زباله توسط شهرداری 165 نمودار شماره 4-11- 2- میزان رضایت از عملکرد شهرداری 166 نمودار شماره 4-11- 3- اقدام شهرداری به تخلیه فاضلاب ها در طول سال 167 نمودار شماره 4-11- 4- میزان رضایت از تخلیه فاضلاب ها توسط شهرداری 168 نمودار شماره 4-11- 5- میزان اقدام شهرداری به حفظ و نگه داری محله از نظر بهداشتی...................................................169 نمودار شماره 4-11- 6- وجود جانوران موزی در محله..............................................................................................................171 نمودار شماره 4-11-7- میزان اقدام شهرداری به نظافت و جلوگیری از رشد حیوانات موزی...................................................171 نمودار شماره 4-11-8- میزان آلودگی آب به وسیله رودخانه......................................................................................................172 نمودار شماره 4-11-9- وجود صنایع آلوده کننده در محله.........................................................................................................174 نمودار شماره 4-11-10- میزان نقش شهرداری در جلوگیری از احداث صنایع آلوده کننده در داخل محله................................175 فهرست نقشه ها نقشه شماره 4-1- موقعیت 109 نقشه4-2- تصویر رشت قبل از دوره صفویه 110 نقشه شماره 4-3- تصویر رشت در دوره صفویه 110 نقشه شماره 4-4- تصویر رشت در اوایل دوره قاجار 111 نقشه شماره 4-5- تصویر رشت در اواخر دوره قاجار 111 نقشه شماره 4-6- وضع موجود محله چمارسرا 112 نقشه شماره4-7- پراکنش و شعاع عملکردی کاربری مذهبی در سطح شهر 113 نقشه شماره4-8- محدودیت های حاصل از دسترسی ها(کاربری مذهبی) 114 نقشه شماره 4-6- جمعیت مراجعه کننده به عناصر و فضاهای خاص 117 نقشه شماره 4-7- محلات قدیمی رشت 121 نقشه شماره4-8- عناصر و فضاهای شاخص بافت قدیم 122 نقشه شماره 4-9- مراکز محله چمارسرا 122 فهرست عکس عکس شماره 4-1- نمایی از بقعه دانای علی رشت در گذشته 117 عکس شماره 4-2- نمایی از بقعه دانای علی در زمان حال 118 عکس شماره 4-3- نمایی از بقعه دانای علی در مراسم تاسوعا و عاشورا 118 عکس شماره 4-4- قدمت محله 132 عکس شماره 4-5- احدث پروژه جدید در محله 149