فایل بررسی آسیب پذیری و الگوی کاهش خسارت در برابر زلزله مناطق شهری
توضیحات
فایل بررسی آسیب پذیری و الگوی کاهش خسارت در برابر زلزله مناطق شهریاین پایان نامه در قالب فرمت word قابل ویرایش ، آماده پرینت و ارائه به عنوان پروژه پایانی میباشد چکیده بطورکلی زلزله یکی از سوانح طبیعی است که تأثیرات مخربی بر سکونتگاههای انسانی برجای گذاشته و تلفات جانی و مالی سنگینی بر ساکنان آنها وارد می سازد. در عین حال آسیبپذیری شهر تأثیر مستقیمی در تلفات انسانی ناشی از بحران دارد و آسیب پذیری ناشی از زلزله اصولاً در نتیجه ساخت و سازهای بیرویه در حریم گسلها، عدم رعایت ضوابط و استانداردها، توزیع نامناسب جمعیت و امکانات در سطح شهر بوده و تشدید می گردد؛ از این رو اساس بررسی میزان آسیبپذیری شهر یکی از ضروریات مدیریت شهری به حساب میآید. اینک با توجه به این مهم، در پژوهش حاضر به ارزیابی میزان آسیبپذیری شهر پیرانشهر پرداخته شده است. در این پژوهش روش تحقیق توصیفی- تحلیلی میباشد. بدین منظور در وهله اول با استفاده از شاخصها و معیارهای مربوطه و با بهرهگیری از مدل تحلیل شبکهای (ANP) و سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) چگونگی آسیب پذیری کلی شهر پیرانشهر مورد بررسی قرار گرفته است. در مرحله دوم آسیبپذیری شهر با استفاده از تکنیکهای تحلیل سلسله مراتبی (AHP)، TOPSIS، VIKOR، به تفکیک محلات مشخص گردید. در نهایت به تحلیل فضایی و مکانیابی مراکز امدادی از جمله بیمارستانها و ایستگاههای آتشنشانی و پایگاههای اسکان موقت با استفاده از مدلهای میانگین نزدیکترین همسایه (Nearest Neighbor )، تحلیل شبکه (Network Analysis Model)، ANP و منطق فازی (FUZZY) پرداخته شد. نتایج حاصل از پژوهش بیانگر آن است که 27 درصد مساحت شهر دارای آسیبپذیری زیاد و خیلی زیاد، 56 درصد آسیبپذیری متوسط و 17 درصد آسیبپذیری کم میباشد. همچنین محلههای 21، 23، 31 و 41 که واقع در ه استبافت فرسوده ( قدیمی) و حواشی شهر میباشند، به دلیل قدمت بالا، مصالح با کیفیت نامناسب، ریزدانه بودن قطعات، همجواری نامناسب کاربریها و دسترسی نامناسب به بیمارستان، مراکز درمانی، اورژانس و آتشنشانی آسیبپذیرتر از دیگر محله های شهر میباشند؛ در عین حال قرارگیری بافت فرسوده (خیابان امام خمینی) در حاشیه کوه و عدم رعایت استانداردها در ساخت و سازهها، بر میزان این آسیبپذیری افزوده است. در قسمتهای شمال و شمال شرقی شهر که عمدتاً ساختمانها تازهساخت میباشند و از مصالح ساختمانی با کیفیت بالا بهره گرفته شده است، همچنین به دلیل وجود فضاهای باز و مراکز آموزشی و اداری نوساز و بزرگ بودن مساحت قطعات؛ احتمال آسیب پذیری در این بخش از شهر بسیار کم است. کلمات کلیدی: آسیبپذیری شهری، زلزله، پیرانشهر، سیستم اطلاعات جغرافیایی فهرست مطالب عنوان صفحه ... فصل اول:کلیات تحقیق 1 1-1- بیان مسئله 2 1-2- ضرورت انجام تحقیق 4 1-3- سؤالات تحقیق 4 1-4- فرضیههای تحقیق 5 1-5- پیشینه تحقیق 5 1-6- اهداف تحقیق 9 1-7- روش انجام تحقیق 9 1-8- نوآوری تحقیق 10 1-9- مشکلات و تنگناهای تحقیق 10 1-10- استفاده کنندگان از نتایج تحقیق 10 ... فصل دوم: مفاهیم، مدلها و مبانی نظری تحقیق 12 2-1- مقدمه 13 2-2- مفاهيم و اصطلاحات 13 2-2-1- بلایا 13 2-2-1-1- بلایای انسانی 13 2-2-1-2- بلایای طبیعی 14 2-2-2- بحران 14 2-2-3- مديريت بحران 15 2-2-3-1- مدیریت بحران شهري 15 2-2-3-2- چرخه مديريت بحران 15 2-2-3-3- چرخه اصلي مديريت بحران 16 2-2-3-4- مراحل مديريت بحران 16 2-2-4- زلزله 17 2-2-5- ايمني 17 2-2-6- آسيبپذيري 17 2-2-7- شهر 18 2-2-8- آسیب پذیری شهری 18 2-2-8-1- عوامل مؤثر در آسیب پذیری شهر 20 2-2-8-2- ساختار شهر و آسیبپذیری 21 2-2-8-3- بافت شهر و آسیبپذیری 21 2-2-8-4- شکل شهر و آسیب پذیری 23 2-2-8-5- تراکمهاي شهري و آسیب پذیری 23 2-2-8-6- آسیب پذیری تأسيسات و زير ساختهاي شهري 24 2-2-9- مديريت شهري 24 2-2-10- برنامهريزي 25 2-2-10-1- برنامهريزي فضايي 25 2-2-10-2- برنامهريزي شهري 25 2-2-10-2-1- نقش برنامهريزي شهري در کاهش آسيب پذيري شهرها در برابر خطرات زلزله 26 2-2-11- کاربري اراضي شهري 26 2-2-11-1- برنامه ریزی کاربري اراضي شهري 26 2-2-11-2- ارتباط بين کاربري زمين و آسيبپذيري در برابر زلزله 27 2-2-12- امداد رساني 28 2-2-12-1- فضاهاي امدادرسانی هنگام زلزله 28 2-2-13- دسترسي 29 2-2-14- شبکه ارتباطي شهر 29 2-2-14-1- آسیب پذیری شبکه ارتباطي 29 2-2-15- مکانيابي 30 2-2-16- سیستم اطلاعات جغرافیایی 31 2-3- رهیافتها و رویکردها 31 2-3-1- رهیافتهای گوناگون پیرامون آسیبپذیری 31 2-3-1-1- رهیافت غالب 32 2-3-1-2- رهیافت اقتصاد سیاسی 32 2-3-2- دیدگاههای آسیبپذیری 33 2-3-2-1- دیدگاه زیست فیزیکی 33 2-3-2-2- دیدگاه ساخت اجتماعی 33 2-3-2-3- دیدگاه ترکیبی 34 2-3-3- دیدگاههای مدیریت بحران 34 2-3-3-1- دیدگاه سنتی 34 2-3-3-2- دیدگاه قانون طبیعی 34 2-3-3-3- دیدگاه تعاملی 35 2-3-4- رویکردهای مدیریت بحران 35 2-3-4-1- رویکرد بحران گریزی 35 2-3-4-2- رویکرد بحران ستیزی 36 2-3-4-3- رویکرد بحران پذیری 36 2-4- مدلهای ارزیابی آسیبپذیری 36 2-4-1- مدلهای وزن دهي به معيارها : 36 2-4-1-1- فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) 37 2-4-1-2- مدل تحلیل شبکهای (ANP) 38 2-4-2- مدلهای ریاضی تلفیق لايه هاي اطلاعاتي 39 2-4-2-1- مدل منطق بولين : 40 2-4-2-2- مدل منطق فازی : 41 2-4-2-3- مدل TOPSIS 43 2-4-2-4- مدل VIKOR 44 2-4-3- مدل تحليل شبکه 45 2-4-4- شاخص میانگین نزدیکترین همسایه 46 ... فصل سوم: معرفی منطقه مورد مطالعه 48 3-1- مقدمه 49 3-2- خصوصیات جغرافیایی و اقلیمی شهر 49 3-2-1- موقعیت جغرافیای شهر 49 3-2-1-1- موقعیت و مختصات جغرافیایی 50 3-2-1-2- وضعيت توپوگرافی پیرانشهر 50 3-2-1-3- درصد و جهت شیب در شهر پیرانشهر 51 3-2-2- وضعيت زمين شناسي پیرانشهر 52 3-2-2-1- واحدهاي زمین ساختی 52 3-2-2-2- كرتاسه در زير پهنه پيرانشهر 54 3-2-2-3- تكتونيك و لرزه خيزي منطقه پيرانشهر 55 3-2-2-4- گسل پيرانشهر 57 3-2-3- واحدهای هیدرولوژیکی شهر پیرانشهر 58 3-2-3-1- آبهای سطحی 58 3-2-3-2- آبهای زیر زمینی 60 3-2-4- ویژگیهای اقلیمی شهر پیرانشهر 60 3-2-4-1- بارندگی 61 3-2-4-2- دما 62 3-2-4-3- رطوبت نسبي 62 3-2-4-4- تابش 63 3-2-4-5- باد 64 3-3- ويژگيهاي جمعيتي و اجتماعی شهر پیرانشهر 65 3-3-1-1- ساختار سنی و جنسی جمعیت 66 3-3-2- بعد خانوار 67 3-3-3- وضع سواد 68 3-3-4- تراکم ناخالص جمعیتی به تفکیک محلات شهر 68 3-4- ويژگيهاي کالبدي و کاربري اراضي 70 3-4-1- الگوي مالکيت 74 3-4-2- نظام کلي تراکم ساختماني 74 3-4-3- تعداد طبقات 76 3-4-4- کیفیت بنا 77 3-4-5- مصالح بنا 79 3-4-6- قدمت بنا 80 3-5- نتیجهگیری 82 ... فصل چهارم: یافتههای تحقیق و تجزیه و تحلیل آن 83 4-1- مقدمه 84 4-2- ارزیابی آسیبپذیری شهر پیرانشهر در برابر زلزله 84 4-2-1- آسیب پذیری کالبدی 84 4-2-1-1- لایه همجواری کاربری اراضی شهری 84 4-2-1-2- سایر لایههای ارزیابی آسیبپذیری 88 4-2-1-3- تهیه نقشه آسیب پذیری 90 4-2-2- آسیب پذیری محله های شهر 92 4-2-2-1- آسیبپذیری ناشی از قدمت ابنیه 92 4-2-2-2- آسیبپذیری ناشی از مصالح بنا 93 4-2-2-3- آسیبپذیری ناشی از تعداد طبقات 94 4-2-2-4- آسیبپذیری ناشی از عرض معبر 94 4-2-2-5- آسیبپذیری ناشی از درجه محصوریت 95 4-2-2-6- آسیبپذیری ناشی از ریزدانگی قطعات 96 4-2-2-7- آسیبپذیری ناشی از کاربریها 96 4-2-2-8- برآورد آسیبپذیری محلات با استفاده از شاخص نهایی 98 4-3- ارزیابی و تحلیل مراکز امداد و نجات در شهر پیرانشهر 100 4-3-1- تحلیل و مکانیابی ایستگاههای آتشنشانی 100 4-3-1-1- شاخصهای مؤثر در استقرار بهینه ایستگاههای آتشنشانی 101 4-3-1-2- ترکیب و تلفیق نهایی لایهها 104 4-3-2- ارزیابی، تحلیل مراکز درمانی و مکانیابی بیمارستان 106 4-3-2-1- توزیع و پراکنش مراکز درمانی موجود 106 4-3-2-2- بررسی وضع موجود بیمارستان شهر پیرانشهر و شعاع عملکرد آن 108 4-3-2-3- مکانیابی بیمارستانهای جدید 109 4-3-2-3-1- پارامترهاي موثر در مکانیابی بیمارستان 109 4-3-2-3-2- ترکیب و تلفیق نهایی لایهها 112 4-3-3- مکانیابی بهینهی پایگاههای اسکان موقت 113 4-3-3-1- لایه فضای سبز، اراضی بایر و مراکز آموزشی 114 4-3-3-2- لایه مراکز انتظامی، مراکز درمانی و آتشنشانی 115 4-3-3-3- لایههای تراکم جمعیت، دسترسی به معابر، آسیبپذیری و همجواری 116 4-3-3-4- تلفیق لایهها و تهیه نقشه نهایی مکانیابی پایگاههای اسکان موقت 117 4-4- نتیجهگیری 118 ... فصل پنجم: نتیجهگیری آزمون فرضیات و ارایه پیشنهادات 119 5-1- مقدمه 120 5-2- بررسي و آزمون فرضيهها 120 5-2-1- فرضیه اول: 120 5-2-2- فرضیه دوم 122 5-2-3- فرضیه سوم 123 5-3- نتيجهگيری 126 5-4- ارایه پيشنهادها 127 فهرست شکلها شکل صفحه شکل شماره (2‑1): چرخه مديريت جامع بحران 16 شکل شماره (2‑2): چارچوب نظري آسيبپذيري 19 شکل شماره (2‑3) : اصول جبر بولی 41 شکل شماره (2‑4) : برد تابع عضویت یک مجموعه فازی 42 شکل شماره (2‑5) : تابع عضویت یک مجموعه فازی 42 شکل شماره (3‑1) : موقعيت پیرانشهر در سطح کشور، استان و شهرستان 50 شکل شماره (3‑2) : توپوگرافی شهر پیرانشهر و حومه آن 51 شکل شماره (3‑3) : درجه شیب در پیرانشهر و حومه 52 شکل شماره (3‑4) : گسلها و لرزه خیزی منطقه 57 شکل شماره (3‑5): وضعیت رطوبت نسبی ایستگاه پیرانشهر 63 شکل شماره (3‑6) : موقعیت و زوایای تابش خورشید در عرض 37 درجه شمالی 64 شکل شماره (3‑7) : نواحی و محلات 15 گانه شهر پیرانشهر 69 شکل شماره (3‑8) : کاربري اراضي شهر پیرانشهر 73 شکل شماره (3‑9) : تعداد طبقات در شهر پیرانشهر 77 شکل شماره (3‑10) : کیفیت بنا در شهر پیرانشهر 78 شکل شماره (3‑11) : مصالح بنا در شهر پیرانشهر 80 شکل شماره (3‑12) : قدمت بنا در شهر پیرانشهر 81 شکل شماره (4‑1) : وزندهی فاصله مناسب کاربریها 87 شکل شماره (4‑2) : لایه نهایی ارزشگذاری شده برای ارزیابی آسیبپذیری 89 شکل شماره (4‑3) : مدل کلی وزن دهی معیارها در مدل ANP 90 شکل شماره (4‑4) : نقشه آسیبپذیری کالبدی شهر پیرانشهر 91 شکل شماره (4‑5) : سطح بندی محلات شهر بر اساس 7 شاخص آسیبپذیری 98 شکل شماره (4‑6) : آسیبپذیری محلات شهر پیرانشهر 99 شکل شماره (4‑7) : شعاع عملکرد ایستگاه آتشنشانی 102 شکل شماره (4‑8) : لایههای وزن دهی شده 104 شکل شماره (4‑9) : وزن نهایی شاخصهای مکانیابی ایستگاههای آتشنشانی 105 شکل شماره (4‑10) : مکانهای بهینه برای احداث ایستگاه آتشنشانی 106 شکل شماره (4‑11) : توزیع مراکز درمانی در شهر پیرانشهر 107 شکل شماره (4‑12) : الگوی توزیع مراکز درمانی در شهر پیرانشهر با استفاده از مدل نزدیکترین همسایه 108 شکل شماره (4‑13) : شعاع عملکرد بیمارستان امام خمینی شهر پیرانشهر 109 شکل شماره (4‑14) : وزن دهی فاصله مناسب کاربریها جهت مکانیابی بیمارستان 112 شکل شماره (4‑15) : ارزشگذاری برای احداث بیمارستان 113 شکل شماره (4‑16) : وزن دهی فاصله مناسب اراضی بایر، فضای سبز و مراکز آموزشی با استفاده از منطق OR 115 شکل شماره (4‑17): وزن دهی فاصله مناسب مراکز درمانی، انتظامی و آتشنشانی با استفاده از منطق SUM 116 شکل شماره (4‑18) : وزندهی لایهها با منطق فازی 117 شکل شماره (4‑19) : ارزشگذاری برای ایجاد پایگاههای اسکان موقت 118 شکل شماره (5‑1): وضعیت دسترسی به خدمات امداد و نجات 121 شکل شماره (5‑2): عرض معابر شهر پیرانشهر 124 شکل شماره ( 5‑3): عرض معابر شهر پیرانشهر 125 فهرست جداول جدول صفحه جدول شماره (2‑1) : متغيرهاي مؤثر بر آسيبپذيري شهرها در برابر بحران 19 جدول شماره (2‑2) : رابطه اندازه قطعهها و درجه آسيبپذيري 22 جدول شماره (2‑3) : رابطه درجه آسيبپذيري و انواع بافتهاي شهري 23 جدول شماره (2‑4) : خصوصیات روشهای عمده وزن دهی به معیارها 37 جدول شماره (2‑5) : اهمیت نسبتها در روش مقایسه زوجی 38 جدول شماره (3‑1) : میزان بارندگی شهر پیرانشهر در یک دوره 29 ساله 61 جدول شماره (3‑2) : تغییرات ماهیانه دمای شهر پیرانشهر در یک دوره 29 ساله 62 جدول شماره (3‑3) : رشد جمعيت شهر پیرانشهر 65 جدول شماره (3‑4) : ساختار جمعيتي شهر پیرانشهر 66 جدول شماره (3‑5) : توزیع خانوارها بر حسب بعد خانوار در پیرانشهر 67 جدول شماره (3‑6) : وضعیت باسوادی در پیرانشهر 68 جدول شماره (3‑7) : تراکم جمعیت محلات و نواحی پیرانشهر 70 جدول شماره (3‑8) : وضعيت موجود کالبدي شهر پیرانشهر 73 جدول شماره (3‑9) : درصد تراکم ساختمانی مسکونی پیرانشهر به تفکیک محلات 15 گانه 75 جدول شماره (3‑10) : تعداد طبقات بناهای شهر پیرانشهر 76 جدول شماره (3‑11) : کیفیت بناهای شهر پیرانشهر 77 جدول شماره (3‑12) : مصالح بناهای شهر پیرانشهر 79 جدول شماره (3‑13) : قدمت بناهای شهر پیرانشهر 80 جدول شماره (4‑1) : طبقهبندی و وزندهی کاربریهای شهری 86 جدول شماره (4‑2) : وزن نهایی معیارهای همجواری کاربریها 87 جدول شماره (4‑3) : وزن نهایی معیارهای آسیبپذیری 88 جدول شماره (4‑4) : وزن نهایی شاخصهای آسیبپذیری شهر پیرانشهر 90 جدول شماره (4‑5) : ضریب تأثیر شاخص قدمت بنا با استفاده از مدل AHP 92 جدول شماره (4‑6) : وضعیت محلات شهر پیرانشهر در شاخص قدمت بنا 92 جدول شماره (4‑7) : ضریب تأثیر شاخصهای مصالح با استفاده از مدل AHP 93 جدول شماره (4‑8) : وضعیت محلات شهر پیرانشهر در شاخص مصالح 93 جدول شماره (4‑9) : ضریب تأثیر شاخص تعداد طبقات با استفاده از مدل AHP 94 جدول شماره (4‑10) : وضعیت محلات شهر پیرانشهر در شاخص تعداد طبقات 94 جدول شماره (4‑11) : ضریب تأثیر شاخص عرض معبر با استفاده از مدل AHP 94 جدول شماره (4‑12) : وضعیت محلات شهر پیرانشهر در شاخص عرض معبر 95 جدول شماره (4‑13) : ضریب تأثیر شاخص درجه محصوریت با استفاده از مدل AHP 95 جدول شماره (4‑14) : وضعیت محلات شهر پیرانشهر در شاخص درجه محصوریت 95 جدول شماره (4‑15) : ضریب تأثیر شاخص ریزدانگی با استفاده از مدل AHP 96 جدول شماره (4‑16) : وضعیت محلات شهر پیرانشهر در شاخص ریزدانگی 96 جدول شماره (4‑17) : ضریب تأثیر شاخص کاربری با استفاده از مدل AHP 97 جدول شماره (4‑18) : وضعیت محلات شهر پیرانشهر در شاخص کاربری 97 جدول شماره (4‑19) : ضریب تأثیر شاخص نهایی با استفاده از مدل AHP 98 جدول شماره (4‑20) : وضعیت محلات شهر پیرانشهر در شاخص نهایی با استفاده از مدل VIKOR 99 جدول شماره (4‑21) : طبقهبندی فاصله مناسب از شبکه ارتباطی 103 جدول شماره (4‑22) : طبقهبندی تراکم جمعیت 103 جدول شماره (4‑23) : طبقهبندی محصوریت معابر 104 جدول شماره (4‑24) : ضریب تأثیر شاخصها با استفاده از مدل AHP 105 جدول شماره (4‑25): اولویت بندی نقاط با استفاده از TOPSIS 106 جدول شماره (4‑26) : سازگاری کاربری درمانی با سایر کاربریهای شهری 110 جدول شماره (4‑27) : وزن نهایی شاخصهای مکانیابی بیمارستان در مدل ANP 112 جدول شماره (4‑28) : معیارهای ارزیابی جهت مکانیابی پایگاههای اسکان موقت 114 جدول شماره (5‑1) : دسترسی محلات به مراکز امداد و نجات 121 جدول شماره (5‑2) : عرض معابر شهر پیرانشهر 124 جدول شماره (5‑3) : درجه محصوریت معابر شهر پیرانشهر 125