بررسی رابطه بین سرمایه فكری و عملكرد مالی شركتهای موجود در بازار سرمایه ایران

توضیحات

بررسی رابطه بین سرمایه فكری و عملكرد مالی شركتهای موجود در بازار سرمایه ایرانفرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت) تعداد صفحه:178 فهرست مطالب : چكيده: 1 مقدمه: 2 فصل اول:کليات تحقيق 1-1)مقدمه 4 2-1) بیان مسئله تحقیق. 5 3-1) چارچوب نظري. 7 4-1 ) اهمیت وضرورت پژوهش.. 8 5-1) اهداف پژوهش.. 9 1-5-1) اهداف علمي تحقيق. 9 2-5-1)اهداف كاربردي تحقيق. 10 6-1 )فرضیه های تحقیق. 10 7-1) تعاریف واژه ها واصطلاحات پژوهش : 11 فصل دوم :مروری بر ادبيات تحقيق 1-2- مقدمه 16 2-2 ) بخش اول : نظريه هاي مربوط به سرمايه فكري. 18 1-2-2 ) تعاريف مختلف سرمايه فكري. 20 3-2)بخش دوم : مدل هاي طبقه بندي سرمايه فكري. 21 1-3-2) ادوينسون و مالونه 22 2-3-2)روس و همكارانش.. 23 3-3-2) بونتيس.. 23 4-3-2) بروكينگ... 24 5-3-2) سويبي. 25 6-3-2) استوارت.. 26 7-3-2) يوستك و همكارانش.. 26 8-3-2) پتي. 27 9-3-2) چن و همكارانش.. 27 10-3-2) پتي و گويتر. 29 11-2-2) هانناس و لوونداهل. 30 12-3-2) طبقه بندي مر و اسچوما 32 13-3-2) ليم و داليمور. 32 14-3-2) طبقه بندي نورتون و كاپلان. 33 15-2-2) طبقه بندي كنفدراسيون اتحاديه هاي تجاري دانمارك. 33 4-2)بخش سوم: روش هاي اندازه گيري سرمايه فكري: 34 1-4-2) طبقه بندي روش هاي اندازه گيري سرمايه فكري. 34 1-1-4-2) ارزش افزوده اقتصادي: 35 2-1-4-2) كارت نمره متوازن: 35 3-1-4-2) ترازنامه نامرئي: 36 4-1-4-2) كنترل دارايي هاي ناملموس: 36 5-1-4-2) روش جهت يابي تجاري اسكانديا: 37 6-1-4-2) شاخص سرمايه فكري: 37 7-1-4-2) نرخ بازده دارايي ها : 38 8-1-4-2) روش تشكيل سرمايه بازار: 38 9-1-4-2) كارگزار تكنولوژي : 39 10-1-4-2) روش سرمايه فكري مستقيم: 39 11-1-4-2) روش هاي مالي و مراحل اندازه گيري مالي سرمايه فكري: 40 12-1-4-2) مدل مديريت سرمايه فكري. 40 13-1-4-2) كيوي توبين 42 14-1-4-2) هوش سرمايه انساني. 43 15-1-4-2) مدل كارگزار فناوري. 43 16-1-4-2)روش ارزشگذاري جامع. 44 2-4-2) ارزيابي تحليلي – تطبيقي و مدل هاي سنجش سرمايه فكري. 44 3-4-2) طبقه بندي شيوه هاي اندازه گيري سرمايه فكري از ديد کلاینت و دارن. 46 1-3-4-2) روش هاي محاسبه مستقيم سرمايه فكري. 46 2-3-4-2) روش هاي برآورد ارزش بازاري سرمايه 46 3-3-4-2) روش هاي برگشت دارايي ها 46 4-3-4-2) روش هاي كارت امتياز. 47 5-2) نحوه محاسبه سرمايه فكري (با استفاده از مدل پاليك) و شاخصهای عملكرد مالي شركتها 53 1-5-2) محاسبه سرمايه فكري با استفاده از مدل پاليك. 53 2-5-2) شاخصهای عملكرد مالي. 55 6-2) بخش پنجم: سوابق تحقیق. 65 1-6-2) پژوهش هاي مشابه انجام شده در داخل. 65 2-6-2) پژوهش هاي مشابه انجام شده در خارج از كشور. 71 3-6-2) تفاوت تحقیق حاضر با تحقیقات مشابه داخلی. 76 فصل سوم :روش اجرای تحقيق 1-3 )مقدمه 79 2-3) روش تحقیق. 79 3-3) قلمرو تحقیق. 80 4-3 )روش های گردآوری اطلاعات.. 80 5-3 )ابزارگردآوری اطلاعات.. 81 6-3) مدل مفهومی تحقیق. 82 6-3 )جامعه آماري تحقيق. 83 7-3) آزمون فرضیه ها 84 8-3) روش تجزیه و تحلیل داده ها 85 1 -8-3) آزمون همبستگی. 85 2-8-3 )رگرسیون چندگانه 86 3-8-3 ) آزمون نرمال بودن (کولموگروف- اسمیرنوف) 86 4-8-3 ) آزمون خود همبستگی(دوربین –واتسن) 87 5-8-3 )چند هم خطی 87 9-3 )شیوه اندازه گیری متغیرهای پژوهش : 88 10-3 ) متغیر های تحقیق : 97 فصل چهارم :تجزيه و تحليل داده ها 1-4) مقدمه 99 2-4 )شاخص های توصیفی متغیرها 100 3-4) روش آزمون فرضیه های تحقیق. 102 1-3-4) بررسي اعتبار مدل. 103 4-4) تجزیه و تحلیل فرضیه های تحقیق. 104 1-4-4) بررسی فرض نرمال بودن متغیرهای وابسته: 105 2-4-4) تجزیه و تحلیل فرضیه اول: 106 1-2-4-4 )آزمون فرضیه فرعی اول : 107 2-2-4-4) آزمون فرضیه فرعی دوم : بين مولفه های سرمایه فکری و نسبت Tobin q شركت از شاخصهای ارزش بازار رابطه وجود دارد. 111 3-2-4-4 )آزمون فرضیه فرعی سوم : بين مولفه های سرمایه فکری و نسبت ارزش بازارهر سهم به عايدي(P/E) شركت از شاخصهای ارزش بازار رابطه وجود دارد. 114 4-2-4-4) آزمون فرضیه اصلی اول : ارتباط معني داري بين مولفه های سرمايه فكري وشاخصهای ارزش بازار بعنوان شاخص عملكرد مالي شركت وجود دارد. 119 3-4-4)فرضیه اصلی دوم : ارتباط معني داري بين مولفه های سرمايه فكري ونسبت سودآوري بعنوان شاخص عملكرد مالي شركت وجود دارد. 120 4-4-4 )آزمون فرضیه اصلی سوم : ارتباط معني داري بين مولفه های سرمايه فكري و نسبت های فعاليت بعنوان شاخص عملكرد مالي شركت وجود دارد. 124 5-4-4) آزمون فرضیه اصلی چهارم: ارتباط معني داري بين مولفه های سرمايه فكري و نسبتهای بازده سرمايه بعنوان شاخص عملكرد مالي شركت وجود دارد. 128 1-5-4-4) آزمون فرضیه فرعی چهارم: بين مولفه های سرمايه سرمايه فكري و شاخص ROE از معیارهای بازده سرمایه رابطه وجود دارد. 128 2-5-4-4 )آزمون فرضیه فرعی پنجم : بين مولفه سرمايه سرمايه فكري و شاخصASR از معیارهای بازده سرمایه رابطه وجود دارد . 132 3-5-4-4) نتیجه آزمون فرضیه اصلی چهارم : ارتباط معني داري بين مولفه های سرمايه فكري و نسبتهای بازده سرمايه بعنوان شاخص عملكرد مالي شركت وجود دارد. 136 6-4-4 )آزمون فرضیه اصلی پنجم:ارتباط معني داري بين مولفه هایسرمايه فكري و شاخص مبتني برارزش آفريني EVAبعنوان معيارنوين عملكرد مالي شركت وجود دارد. 137 7-4-4 )آزمون فرضیه اصلی ششم : بین اندازه شرکت بامیانگین سرمایه فکری و عملكرد مالي رابطه معنی داری وجود دارد. 142 8-4-4 )خلاصه نتایج آزمون فرضیه ها 144 فصل پنجم :نتيجه گيري و پيشنهادات 1-5 )مقدمه 146 2-5) ارزیابی و تشریح نتایج آزمون فرضیه ها طبق شرایط متغیرها 146 1-2-5 )نتیجه فرضیه فرعی اول 147 2-2-5) نتیجه فرضیه فرعی دوم 147 3-2-5 )نتیجه فرضیه فرعی سوم 148 4-2-5 )نتیجه فرضیه اصلی اول. 149 5-2-5 )فرضیه اصلی دوم 149 6-2-5) نتیجه فرضیه اصلی سوم 150 7-2-5)فرضیه اصلی چهارم 150 8-2-5 )نتیجه فرضیه فرعی چهارم 151 9-2-5)فرضیه فرعی پنجم 151 10-2-5) نتیجه فرضیه اصلی چهارم 152 11-2-5 )نتیجه فرضیه اصلی پنجم 152 12-2-5 )نتیجه فرضیه اصلی ششم: 153 3-5 )نتیجه گیری کلی تحقیق. 154 4-5) پیشنهادهایی مبتنی بریافته های تحقیق. 154 5-5 )پیشنهادهایی برای تحقیق های آتی. 155 6-5 )محدودیت های تحقیق. 155 پيوست ها پیوست الف) اسامی شرکتهای نمونه انتخاب شده و میانگین سرمایه فکری محاسبه شده: 158 پيوست ب) خروجي هاي آماري از نرم افزار SPSS. 161 منابع و ماخذ منابع فارسي: 174 منابع لاتین: 176 چکیده انگلیسی: 178 فهرست جداول : جدول 1-2 طبقه بندي پتي و گويتر. 30 جدول 2-2 ويژگي هاي اصلي سيستم اندازه گيري. 42 جدول 3-2 مقايسه ارزش گذاري سرمايه هاي فكري(رودو و لیلرت) 45 جدول 4-2 خلاصه روشهاي اندازه گيري سرمايه فكري به شرح جدول زير ارايه شده است: 47 جدول 5-2 روش هاي ارزشيابي سرمايه فكري IC ( گردآوري اریک سویبی) 47 جدول 6-2 شاخصها و گروهاي سنجش عملكرد مالي شركتها 56 جدول 1-3 خلاصه جامعه آماری و حجم نمونه ها 84 جدول 2-3 شاخصها و گروه هاي عملكرد مالي. 90 جدول 1-4 : شاخص های توصیف کننده متغیرها تحت شاخص های مرکزی ، شاخص های پراکندگی وشاخص های شکل توزیع. 100 جدول 2-4 : شاخص های توصیف کننده متغیرها ی وابسته تحت شاخص های مرکزی به تفکیک سال. 101 جدول 3-4 : شاخص های توصیف کننده متغیرهای مستقل تحت شاخص های مرکزی به تفکیک سال. 102 جدول 4-4:آزمون نرمال بودن- متغیروابسته 106 جدول 5-4 : ضریب همبستگی پیرسون ،سطح معنی داری و تعداد نمونه آماري بین متغیر مولفه های سرمایه فکری و بازار به ارزش دفتری. 107 جدول 6-4 : تحلیل واریانس رگریسون بین متغیر مولفه های سرمایه فکری و ارزش دفتری به بازار. 108 جدول 7-4 : ضریب همبستگي،تعیین و آزمون دوربین واتسون بین متغیر مولفه های سرمایه فکری و ارزش دفتری به بازار 108 جدول 8-4 ضرایب معادله رگرسیون بین متغیرمولفه های سرمایه فکری و ارزش دفتری به بازار. 110 جدول 9-4 : ضریب همبستگی پیرسون ،سطح معنی داری و تعداد نمونه آماري بین متغیر مولفه های سرمایه فکری و نسبت Tobin q. 112 جدول 10-4 : تحلیل واریانس رگریسون بین متغیر مولفه های سرمایه فکری و نسبت Tobin q. 112 جدول 11-4 :ضریب همبستگي،تعیین وآزمون دوربین واتسون بین متغیرمولفه های سرمایه فکری ونسبتTobin q 113 جدول 12-4 : ضرایب معادله رگرسیون بین متغیر مولفه های سرمایه فکری و نسبت Tobin q. 113 جدول 13-4 : ضریب همبستگی پیرسون ،سطح معنی داری و تعداد نمونه آماري بین متغیر مولفه های سرمایه فکری و نسبت P/E. 115 جدول 14-4 : تحلیل واریانس رگرسیون مولفه های سرمايه فكري با نسبت P/E. 116 جدول 15-4 : ضریب همبستگي، تعیین وآزمون دوربین واتسون مولفه های سرمايه فكري با نسبت P/E. 116 جدول 16-4 : ضرایب معادله رگرسیون مولفه های سرمايه فكري با نسبت P/E. 117 جدول 17-4 :ضریب مولفه های سرمايه فكري وشاخصهای ارزش بازار(P/E .Tobin Q. Mbv) 119 جدول 18-4 : ضریب همبستگی پیرسون ، سطح معنا داری و تعداد نمونه آماری بین مولفه های سرمايه فكري با نسبت سودآوري. 120 جدول19-4 تحلیل واریانس رگرسیون مولفه های سرمايه فكري با نسبت سودآوري –بازده دارایی ها 121 جدول 20-4 : ضریب همبستگی،تعیین وآزمون دوربین واتسون مولفه های سرمايه فكري با نسبت سودآوري- بازده دارایی ها(ROA) 121 جدول 21-4 :ضرایب معادله رگرسیون مولفه های سرمايه فكري با نسبت سودآوري (ROA) 122 جدول 22-4 : ضریب همبستگی پیرسون و سطح معنی داری بين مولفه های سرمايه فكري و نسبت فعاليت- گردش دارایی 125 جدول 23-4 : تحلیل واریانس رگرسیون مولفه های سرمايه فكري و نسبت فعاليت.. 125 جدول 24-4 : ضریب همبستگی ، تعیین و آزمون دوربین واتسون مولفه های سرمايه فكري و نسبت فعاليت – گردش دارایی 126 جدول 25-4 : ضرایب معادله رگرسیون مولفه های سرمايه فكري با نسبت فعاليت.. 126 جدول 26-4 : ضریب همبستگی پیرسون و سطح معنی داریمولفه های سرمایه فکری با بازده دفتری صاحبان سهام ROE 129 جدول 27-4 : تحلیل واریانس رگرسیون سرمایه فکری و بازده دفتری صاحبان سهام ROE. 130 جدول 28-4 :ضریب همبستگی،تعیین وآزمون دوربین واتسون سرمایه فکری و بازده دفتری صاحبان سهام ROE 130 جدول 29-4 : ضرایب معادله رگرسیون مولفه های سرمايه فكري با بازده دفتری صاحبان سهامROE. 131 جدول 30-4 : ضریب همبستگی پیرسون و سطح معنی داری بین مولفه های سرمایه فکری و بازده صاحبان سهام ASR 133 جدول 31-4 : تحلیل واریانس رگرسیون بین مولفه های سرمایه فکری و بازده صاحبان سهام ASR.. 134 جدول 32-4 :ضریب همبستگی ،تعیین و آزمون دوریبن واتسون بین رمایه فکری و بازده صاحبان سهام ASR 134 جدول 33-4 :ضرایب معادله رگرسیون مولفه های سرمايه فكري با بازده صاحبان سهام ASR.. 135 جدول 34-4 : ضریب مولفه های سرمايه فكري وشاخصهای بازده سرمايه (ROE .ASR) 136 جدول 35-4 : ضریب همبستگی پیرسون و سطح معنی داریمولفه های سرمایه فکری با ارزش افزوده اقتصادی 138 جدول 36-4 : تحلیل واریانس رگرسیون مولفه های سرمایه فکری با ارزش افزوده اقتصادی EVA.. 139 جدول 37-4 :ضریب همبستگی ، تعیین وآزمون دوریبن واتسون بین مولفه های سرمایه فکری باارزش افزوده اقتصادی 139 جدول 38-4 :ضرایب معادله رگرسیون مولفه های سرمایه فکری باارزش افزوده اقتصادی. 140 جدول 39-4 : ضریب همبستگی پیرسون و سطح معنی اندازه شرکت و مولفه های سرمایه فکری با عملکرد مالی 142 جدول 40-4 :تجزیه و تحلیل ضرایب معادله رگرسیون اندازه شرکت ،سرمایه فکری و شاخصهای عملکرد مالی 143 جدول 41-4 :خلاصه نتایج. 144 چکیده: سازمان ها در حال وارد شدن به اقتصاد مبتنی بر دانش هستند ، اقتصادی که در آن دانش و دارایی های نامشهود به عنوان مهمترین مزیت رقابتی سازمانها شناخته شده است . یکی از اجزای دارایی نامشهود سرمایه فکری می باشد که تاثیر مهمی بر عملکرد و پیاده سازی استراتزیک سازمان دارد از این رو شناسایی ، اندازه گیری و مدیریت سرمایه فکری دارای اهمیت خاصی است و منجر به مشاهده ارزش واقعی سازمان ها می شود. برای سنجش سرمایه فکری طبقه بندی های مختلفی ارایه شده است که یکی از این طبقه بندی ها توسط پالیک[1] به نام (ارزش افزوده سرمایه فکری)[2] مطرح شده که از سه جزء کارایی سرمایه فیزیکی، کارایی سرمایه انسانی و کارایی سرمایه ساختاری می باشد. در این پژوهش ابتدا براساس مدل (ارزش افزوده سرمایه فکری) ، ارزش سرمایه فکری شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران برای دوره زمانی 7 ساله 1380 الی 1386 محاسبه و سپس ارتباط بین مولفه های سرمایه فکری و بازده مالی شرکتها مورد ارزیابی قرار گرفته است. جهت محاسبه عملکرد مالی از هشت شاخص عملکرد مالی مالی در پنج گروه معرف ارزش بازار ، سودآوری، فعالیت ، بازده سرمایه ، مبتنی بر ارزش آفرینی استفاده شده است.در تحقیق حاضر ، روش آماری استفاده شده جهت تجزیه و تحلیل داده ها ، رگرسیون چند گانه و ضرایب همبستگی می باشد. نمونه انتخابی شامل 73 شرکت بصورت پیوسته برای بازه زمانی 7 ساله بوده که اندازه شرکت بعنوان متغیر کنترلی در نظر گرفته شده است. یافته ها حاکی از رابطه معنادار مثبت بین سرمایه فکری و عملکرد مالی شرکتها و تاثیر مثبت اندازه شرکت بر روی سطوح برخورداری از سرمایه فکری و عملكرد مالی می باشد. باتوجه به این نتایج می توان توجه مدیران ، سهامداران ، سرمایه گذاران و سایر گروه های ذینفع را به منابع و توانمندیهای درون سازمانی جلب و بهره گیری از این مدل برای کسب بازده مالی بالاتر و دسترسی به ارزش واقعی شرکتها ،پیشنهاد کرد. وازه های کلیدی: سرمایه فکری ،عملکرد مالی ،اندازه شرکت ،رگرسیون چندگانه، بورس اوراق بهادار تهران مقدمه: با ورود به اقتصاد دانشي، دانش در مقايسه با ساير عوامل توليد مانند زمين ، سرمايه ، ماشين آلات و... از ارجحيت بيشتري برخوردار شده است . بطوري كه در اقتصاد ، دانش به عنوان مهمترين عامل توليد محسوب مي شود و از آن به عنوان مهمترين مزيت رقابتي سازمان ها ياد مي شود . همچنين با پيشرفت سريع تكتولوژي برتر ، بويژه در زمينه ارتباطات ، كامپيوتر و مهندسـي بيولوژي ، از دهه 70 الگوي رشد اقتصادي جهان بطور اساسي تغيير كرد و به دنبال آن ، دانـش به عنوان مهمتـرين سرمايه جايگزين سرمايه هاي پولــي و فيزيكي شد (چن و همکاران ،2005،ص388) [3] . يكي از ويژگي هاي دانش اين است كه نامشهود است يعني غيرقابل لمس و غير محسوس است و ارزشگذاري و اندازه گيري آن خيلي سخت و منمودار است در صورتي كه درگذشته سازمان ها با استفاده از روش هاي حسابداري قادر بودن تا ارزش و اندازه توليد خود را به طور كامل محاسبه كنند ولي امروزه اين روش حسابداري داراي كارايي لازم نيستند. دانش به عنوان يكي از مهمترين اجزاي دارايي هاي نا مشهود محسوب مي شود اگر در گذشته بيشتر دارايي هاي سازمان ها مشهود بودند ولي امروزه قسمت اعظم دارايي هاي سازمان ها نامشهود هستند (سالیوانو همکاران،2002،ص9) و...