سیاحت درویشی دروغین در خانات آسیای میانه

توضیحات تکمیلی

سیاحت درویشی دروغین در خانات آسیای میانهسیاحت درویشی دروغین در خانات آسیای میانه اثر وامبری، آرمین، با ترجمه فارسی « فتحعلی خواجه نوریان » در سال ۱۳۳۷ به وسیله «بنگاه ترجمه و نشر کتاب» منتشر شده است. این کتاب با وجود چند اشتباه و سهل بینی نویسنده اش از جمله مراجع معتبر است، برای طالبان مطالعه در احوال گذشته ترکمانان است. کتاب شامل دو قسمت می‌باشد. قسمت اول از اوضاع و احوال تاریخ و جغرافیایی شهرها و آبادی‌های آسیای میانه و ترکمانان و ازبکان تا قرن هشتم و نهم می‌پردازد و قسمت دوم کتاب درباره آداب و رسوم ترکمن است. اوضاع و احوال تاریخی و جغرافیایی شهرها و آبادی‌های آسیای میانه و ترکمانان و ازبکان تا قرن هشتم و نهم را می‌توان، در آثار خاورشناسانی مثل بارتولد و فرای و در تحقیقات پژوهش گران ایرانی؛ مانند نوشته‌ها و ترجمه‌های خانم دکتر شیرین بیانی یافت. ولی از وضع ترکستان در دوره قاجار نوشته مفصلی ظاهرا جز این سفرنامه و اشاره‌های مختصری در دیگر سفرنامه‌های این دوره؛ مانند سفرنامه‌های پولاک ولیدی شل نیست. وامبری خاورشناسی مجاری است که به مطالعه زبان شناسی علاقه مند است و چون می‌پندارد، ممکن است زبان مادریش با زبان‌های ترکی و تاتاری خویشاوندی داشته باشد، به عثمانی می‌رود و در آن جا چند سالی را به مطالعه زبان ترکی می‌گذراند. سپس با نام مستعار رشید افندی خود را به سفارت ترکیه در تهران می‌رساند و پس از دیدار با نماینده سلطان عثمانی و معرفی به سفارتخان‌های دیگر و ملاقات با افرادی مثل گوبینو، به سوی خانات آسیای میانه رو می‌نهد. چون پی برده است که مردم خاور زمین به کنجکاوی و یادداشت برداشتن‌های دانشمندان اروپایی اعتقادی ندارند و چه بسا مزاحمشان هم می‌شوند، به ناچار لباس درویشی می‌پوشد و به همه می‌گوید، به زیارت قبور مقدس ترکستان می‌رود.