تاریخ پانصد ساله خوزستان
توضیحات تکمیلی
تاریخ پانصد ساله خوزستانپیشگفتار کتاب : بنام پاک آفریدگار در زمستان سال ١٣٠٢ به خوزستان سفر کردم و یک سال و سه ماه در آنجا بسر بردم. زندگانى در این سرزمین توانفرساست بویژه بر کسانى که بومى نیستند و بر گرماى جانسوز و دیگر سختىهاى آنجا عادت ندارند. ولى من این سختىها را بر خود آسان گرفته کارهاى خود مىگزاردم و گاهى که بیکار بودم در تاریخ آن سرزمین کهن به جستجو مىپرداختم. در این زمان شیخ خزعلخان بنام ریاست عشایر عرب رشتهی اختیار خوزستان را در دست داشت و با دولت که دسته سپاهیانى به شوشتر فرستاده مىخواست در خوزستان نیروى خود را جایگزین گرداند گفتگو و کشاکش مىکرد. کمکم به لشکرکشى و جنگ کشید که پس از زد و خوردهایى دولت چیره گردیده و سپاهیان به خوزستان درآمدند و شیخ را هم به تهران آورده نشیمن دادند. آتش این فتنه اگرچه دامن مرا نیز گرفته و با همهی بیگناهى از گزند وآسیب آن بىبهره نبودم با این همه از جستجوهاى تاریخى بازنایستادم و این پیشآمد مرا بر آن واداشت که پیش از همه به تاریخ آن عشایر پرداخته بدانم که از کى به آنجا آمده و از چه زمانى و از چه راهى نیرومندى یافتهاند. در این جستجو ناگهان مردى را یافتم از شگفترین مردان دروغگویى از بزرگترین دروغگویان سید محمد مشعشع که در نیمههاى نهم هجرى بدعوى مهدىگرى برخاسته و با کشتار و خونریزى این دعوى خود را پیش برده و به خوزستان دست یافته و بنیاد حکومتى گزارده و پسر او مولا على دعوى خدایى نموده است و خاندان ایشان تا چند سال ریاست عشایر خوزستان را داشتهاند تا از ایشان به کعبیان رسیده سپس نیز خاندان شیخ خزعل ریاست یافتهاند. داستان سید محمد و فرزندان او و تاریخ کعبیان را تا شیخ خزعلخان تا آنجا که مىتوانستم دنبال کرده یک رشته آگاهى اندوختم. بویژه پس از آن که در بهار سال ١٣٠۴ به تهران بازگشتم و نوشتهها و کتابهایى را که در خوزستان دسترس نداشتم بدست آوردم و ازآگاهىهاى فراوانى که گرد کرده بودم تألیفى نمودم که چون گذشته از داستان مشعشعیان و کعبیان حوادث دیگر خوزستان را در مدت پنج قرن در بر داشت آنرا «تاریخ پانصد سالهی خوزستان» نام نهادم. یکى از دوستان دانشمند هم که دستگیرىهاى علمى را شیوهی خود ساخته و در اینباره مساعدت از کسى دریغ نمىدارد چون از قصد من آگاهى یافت نقشهی خوزستانى بدست یکى از مهندسان اروپایى تهیه کرده بنام این تألیف گسیل داشت. ولى معمایى در کار بود که بىگشادن آن تألیف ارزشى نداشت و آن دعوى مهدیگرى سید محمد و دعوى خدایى پسرش مولا على بود.