زندگی همچون سیاست

توضیحات تکمیلی

زندگی همچون سیاستدر تحلیل جوامع خاورمیانه کم نیستند بارقه‌هایی که زندگی همچون سیاست را به اثری درخشان بدل می‌کنند؛ تحلیلی متفاوت با نگاهی از درون به این جوامع و در این میان از همه بیشتر به مصر و ایران. تأکید اصلی اثر بر جریان‌ها، حرکت‌ها و تاکتیک‌هایی است که در «آن پایین»، توسط مردم عادی، برای گذران زندگی و امرار معاش، حضور در عرصهٔ عمومی، ارتقای کیفیت زندگی و یا مقاومت سیاسی اتخاذ می‌شود. بیات، با اجتناب از افتادن در دامِ گفتارهای شرق‌شناختی یا اروپامحور، به وجوه ساختاری و تاریخی جوامع خاورمیانه نیز توجه دارد. او از ساختارهای تاریخی این جوامع همچون، پوپولیسم پسا استعماری، نولیبرالیسم اقتصاد جهانی، ساختارهای اقتدارگرای دولتی و قیم‌مابی در زندگی خانوادگی و محله‌ای و تأثیر این فرآیندهای ساختاری در زندگی اجتماعی و بیان سیاسی جوامع خاورمیانه پرده بر می‌دارد. بیات با باز تعریف نظریه‌های جنبش‌های اجتماعی و جامعه‌شناسی انقلاب‌ها، روندهای توسعه و تغییر در درون جوامع خاورمیانه، نسبت دولت و جامعه مدنی و نحوهٔ ظهور و بروز سیاست در زندگی این مردمان را بیان می‌کند. در فصلی از کتاب شاهدیم که نویسنده به نحوی درخشان ۴ استراتژی تحلیلی در برخورد با فقرای شهری، یعنی «فقیران منفعل»، «استراتژی بقا»، «جنبش قلمرو شهری» و «مقاومت هر روزه» را مورد ارزیابی و نقد قرار می‌دهد و از این طریق تز خود در مورد «پیشرَوی آرام» را تبیین می‌کند. آنچه برای نویسنده اهمیت دارد، فهم این نکته است که مردم عادی، یعنی تهیدستان شهری، زنان، جوانان و… چگونه فکر و عمل می‌کنند. صورت‌بندی مفاهیم و مقولاتی همچون ناجنبش‌های اجتماعی، پیشرَوی آرام، اصلاح و شبکه‌های انفعالی در همین راستا انجام می‌شود. کتاب زندگی همچون سیاست را باید در زمرهٔ آثاری به شمار آورد که در مورد زندگی و سیاست در خاورمیانه، گشایندهٔ افق‌هایی تازه‌اند.