مدیریت انسجام ملی، تجربه دیگر کشورها

توضیحات تکمیلی

مدیریت انسجام ملی، تجربه دیگر کشورهامسأله همبستگی و انسجام میان اجزای متفرق و ایجاد کلیت‌های سازوار چه آنجا که موضوع به ابداعات انسانی ملهم از طبیعت همچون موسیقی و ترکیب رنگ‌ها مربوط می‌شده و چه آنجا که هدف ایجاد و حفظ اجتماعات انسانی در سطوح مختلف آن از خانواده تا امپراطوری‌های بزرگ را شامل می‌شده، همواره موضوع توجه، اندیشه‌ورزی و عمل انسان بوده است. پیدایش تحولات علمی، تکنولوژیک و تغییر در نوع نگرش به انسان، هستی، طبیعت و جهان، تحولات شگرفی در همه حوزه‌ها انجامید که از این میان پیدایش ایدئولوژی‌های ناسیونالیستی پدیده جهانی شدن به عنوان محصول این تغییر - و یکی از عوامل اثرگذار بر حیات اجتماعی و سیاسی انسان - بیش از دیگر عوامل شایسته توجه است. این اثرگذاری آنچنان عمیق، پردامنه و گسترده است که از آن به مثابه نقطه عطفی مهم در تحولات سیاسی و اجتماعی جهان امروز می‌توان یاد کرد. یکی از ابعاد مهم این پدیده‌ها مطرح شدن موضوع انسجام و همبستگی است. حجم ادبیات تولید شده در این موضوع و اقداماتی که در این حوزه صورت گرفته، خود بیش از هر چیز دلیل اهمیت موضوع است. ایده‌های ناسیونالیستی تقابل‌ها و تعارضات جدیدی را به تقابل‌ها و تعارضات قبلی جوامع افزود و در بسیاری موارد تعارضات قبلی را به زبان خود ترجمه کرد و بر عمق و دامنه آنها افزود. بسیاری از منازعات در بسیاری موارد از جمله جنگ‌ها و منازعات بزرگ و پردامنه جهان کنونی ریشه در ایده‌های ناسیونالیستی دارد. لااقل دو جنگ بزرگ جهانی و جنگ‌های منطقه‌ای و استقلال‌طلبانه کشورها بعد از جنگ دوم جهانی، بر مدار ارزش‌ها و گرایش‌های ناسیونالیستی چرخیده و شکل گرفته است. ناسیونالیسم مدل‌های نوینی از سیاست را بر محور‌ دولت‌های ملی به جای امپراطوری‌های بزرگ گذشته بنیان گذاشته است. گرچه تأسیس این نوع از دولت‌ها غایت ایده‌های ناسیونالیستی‌ بود، اما گسترش این ایده‌ها در موج دوم آن هویت و کلیت همین دولت‌ها را نیز به چالش کشید. بسیاری از کشورهای بزرگ که درگیر مبارزات استقلال‌طلبانه بودند، پس از پیروزی به منازعات تجزیه‌طلبانه کشیده شدند. حتی کشورهایی که خود پایگاه اولیه و اصلی و درواقع مادر این نوع از تحول بودند خود گرفتار عوارض این پدیده شدند. بی‌جهت نیست که با شدت گرفتن این ایده‌ها بار دیگر ایده تأسیس و حفظ کلیت‌های بزرگ چه در سطوح دولت‌های ملی و چه در سطح میان دولت‌ها، مطرح شده است. اندیشه ایجاد یک حکومت جهانی با محوریت سازمان ملل متحد و یا ایجاد اتحادیه‌های منطقه‌ای از جمله تلاش‌هایی است که از آن می‌توان به گرایش به ایجاد کلیت‌های بزرگ‌تر همچون کلیت‌ها و موجودیت‌های بزرگ قبل از پیدایش ایده‌های ناسیونالیستی یاد کرد. ظهور اندیشه‌های کلیت‌ساز فقط محدود به عرصه‌های سیاسی نبوده است، بلکه اهمیت یافت. اندیشه‌های اتحادآفرین در میان پیروان ادیان بزرگ نیز اهمیت فوق‌العاده یافته است. یکی از نمایان‌ترین این ایده‌ها ظهور و بسط مداوم ا ندیشه اتحاد اسلام در میان مسلمانان است که درست هم‌عرض با پیدایش و گسترش ایده‌های ناسیونالیستی در جهان اسلام مطرح شده و هر روز بر اهمیت آن افزوده می‌شود.