سیرت شیخ کبیر ابوعبدالله ابن خفیف شیرازی
توضیحات تکمیلی
سیرت شیخ کبیر ابوعبدالله ابن خفیف شیرازیابنخفیف، ابوعبدالله محمد بن خفیف بن اَسفکُشاذ (اسفکشار) ضبّی (د ۳۷۱ق/۹۸۱م)، معروف به «شیخ کبیر»، از مشایخ بزرگ صوفیه فارس و مؤسس سلسله خفیفیّه است. شاگرد او ابوالحسن دیلمی کتابی در سیرت استاد خود نوشته و از دیدهها و شنیدههای خود نکات و روایات بسیار درباره احوال و اخلاق او نقل کرده است. اصل این کتاب از میان رفته، ولی ترجمه فارسی آن به قلم رکنالدین یحیی بن جنید شیرازی (سده ۸ - ۹ق) در دست است و مهمترین مأخذ درباره زندگانی ابنخفیف به شمار میرود. به گفته دیلمی، خفیف، پدر شیخ از شهر کلاشمِ دیلمان بوده و در سپاه عمرولیث صفاری خدمت میکرده است و هنگامی که عمرولیث از خراسان بیرون آمد، خفیف در نیشابور از سپاهیگری توبه کرده و در همانجا دختر یکی از بزرگان کرّامیه را به همسری گرفت، اما دیری نگذشت که باز به سپاه عمرولیث پیوست و به شیراز رفت. ابنخفیف در همین زمان در شیراز به دنیا آمد و هنگامی که عمرولیث بار دوم از فارس به خراسان میرفت وی هشت ماهه بوده است. این وقایع بایست در فاصله میان سال ۲۶۶ق/۸۸۰م که عمرولیث به حکومت رسید و از جندی شاپور به فارس و از آنجا به سیستان و خراسان رفت و سال ۲۷۰ق/۸۸۳م، که عمرولیث بار دوم در اوایل حکومت خود از فارس رهسپار سیستان و خراسان شد، روی داده باشد. بنابراین میتوان ولادت او را در حدود ۲۶۹ق دانست و این تاریخ با آنچه او درباره طول عمرخود بیان کرده و دیگران درباره آن نوشتهاند و مدت عمر او را ۱۰۴ سال گفتهاند بسیار نزدیک و موافق است.