ترجمه نفس المهموم

توضیحات

ترجمه نفس المهمومنفس المهموم یکی از کتب گرانبها در باب قیام عاشورا است و شخصیت سترگ امام سوم شیعیان،حسین بن علی بن ابیطالب ، درود و سلام خدا از آن او باد! کتاب توسط یکی از محدثین بزرگ شیعه،یعنی شیخ عباس قمی نگاشته شده است،و توسط یکی از دانشمندان والا مقام معاصر یعنی علامه شعرانی به پارسی زیبایی برگردان شده است.علامه شعرانی که واکاوی شخصیتش مجالی دیگر را می طلبد در مقدمه ی اثر چنین می نگارد: چنین گوید این عبد فانى ابو الحسن بن محمّد بن غلامحسین بن ابى الحسن‌المدعوّ بالشّعرانى که چون عهد شباب به تحصیل علوم و حفظ اصطلاحات و رسوم بگذشت‌و اقتداء باسلافی الصّالحین من عهد صاحب منهج الصّادقین از هر علمى بهره بگرفتم و از هرخرمنى خوشه برداشتم گاهى به مطالعهء کتب ادب از عجم و عرب و زمانى به در است اشارات‌و اسفار و زمانى به تتبّع تفاسیر و اخبار،وقتى به تفسیر و تحشیهء کتب فقه و اصول و گاهى به‌تعمّق در مسائل ریاضى و مع قول تا آن عهد به سر آمد: لقد طفت فى تلک المعاهد کلّها و سرّحت طرفى بین تلک المعالم‌ سالیان دراز شب بیدار و روز در تکرار همیشه ملازم دفاتر و کراریس و پیوسته مرافق‌اقلام و قراطیس ناگهان سروش غیب در گوش این ندا داد که علم براى معرفت است ومعرفت بذر عمل و طاعت،و طاعت بى‌اخلاص نشود و این همه میسّر نگردد مگر به توفیق‌خدا و توسّل به اولیا،مشغولى تا چند: علم چندان‌که بیشتر خوانى چون عمل در تو نیست نادانى‌ شتاب باید کرد و معاد را زادى فراهم ساخت زود برخیز که آفتاب برآمد و کاروان رفت تابقیّتى باقى است و نیرو تمام از دست نشده توسّلى جوى و خدمتى تقدیم کن پس کتاب«نفس‌المهموم» تألیف العالم النحریر و المحدّث الخبیر مفخر عصرنا و قدوة دهرنا الحاج شیخ‌عباس القمى-قدّس سرّه العزیز-را دیدم در مقتل سیدنا و مولانا ابى عبدا اللّه الحسین علیه السّلام‌رزقنا اللّه شفاعته کتابى جامع و موجز و مشتمل بر اکثر روایات صحیحه و منقولات تواریخ‌معتبره از عامه و خاصه چنان که مانند آن تاکنون نوشته نشده است و گویا در حق او گفته‌اند: «کم ترک الاوّل للآخر»؛ امّا به زبان عرب است و همه کس از آن بهره نگیرد گفتم همان کتاب را به‌فارسى ساده نقل کنم چنانچه در عبارت پارسى معنى هر کلمه از کلمات عربى گنجانیده شودو سلاست و فصاحت در زبان پارسى محفوظ ماند اگر چه جمع این دو امر بسى دشوار است وغالبا مقاتل پارسى،عبارات عربى را به دلخواه خود تلخیص و تفسیر کرده‌اند و به ترجمه‌کلمه به کلمه نپرداخته‌اند چنان که خواننده را به اصل عربى نیاز است تا حقّ معنى مقصود رادریابد،و ما را عویصهء دیگر در پیش است که اگر سخن جزل و صحیح بکار بریم غیر مأنوس‌باشد که مردم زمان ما با لغات غلط و عبارات بازارى عامیانه و سیاقت مبتذل که از خواصّ‌انشاى این عصر است خوى گرفته‌اند اگر به زبان آنان سخن گوییم و به کلمات مزدوله قناعت‌کنیم هم تخلّف از سیرت سلف است و هم ترک ادب نسبت به اخبار رسول و اهل بیت‌طاهرین که فرموده‌اند: «أعربوا حدیثنا فانّا قوم فصحاء»؛ و در میان این دو طریق راهى یافتن هم‌دشوارتر است،با این حال خوانندهء کتاب با کتب صحیحهء مأنوس است و مانند تفسیر منهج وناسخ و جلاء العیون و کتب دیگر مرحوم مجلسى-رحمه اللّه-و تفسیر شیخ ابو الفتوح رازى‌را مطالعه کرده و مانند آنان که محضا با کتب عصرى مأنوسند از شنیدن لغت صحیح منزجرنمى‌گردد.و آن را«دمع السّجوم فى ترجمة نفس المهموم»نام نهادم و گاه بعضى فواید و قصص‌که خواننده را به کار آید در ذیل صفحه یا در متن بین الهلالین افزودم. و على کلّ حال اگر نقصى در این یافت شود تقاضاى عفو و اصلاح از خوانندگان عزیزاست،و من ادّعا نمى‌کنم در مقصد خویش به کمال رسیده‌ام لیکن غایت جهد بکار برده‌ام.