فقه و زندگی 2 : برابری قصاص

توضیحات تکمیلی

فقه و زندگی 2 : برابری قصاصزن و مرد ؛ مسلمان و غیر مسلمان نوشته حجت الاسلام و المسلمین آیت الله العظمی حاج شیخ یوسف صانعی این کتاب دومین دفتر از مجموعه «فقه و زندگی» است که به موضوع «برابری قصاص» میپدازد. مجموعه فقه و زندگی موضوعات مورد ابتلا و چالش برانگیز، با تکیه بر مبانی اجتهادی، مورد تجزیه و تحلیل قرار میدهد. در این برسیها ضمن احترام به فقهای پیشین، با استفاده از قرآن و سنت معتبر، ضمن حفظ حفظ اصالت و اولویت قرآن در میان تمامی ادله، به اجتهاد و استنباط پرداخته میشود. در پدید آمدن فقه و زندگی همراه دو دغدغه جدی فراروی ما قرار دارد: یکی حفظ اصول و قواعد مسلم اجتهادی متداول در حوزه های علمیه و دیگری پرهیز از جمود و اخباری گری در فهم و استنباط است. امید که این مجموعه بتواند راه ورود به مباحث جدی فقهی را بر اهل نظر و پژوهشگران هموار نماید. » مجله شهروند امروز: آيت‌الله صانعي حكم به برابري قصاص و ديه ميان زن و مرد و مسلمان و غيرمسلمان مي‌دهد. اين فقيه در مورد برابري قصاص عنوان مي‌كند: «آيات قرآني اقتضا دارد كه جان انساني محترم است، و خانواده مقتول مي‌توانند، قاتل را قصاص كنند، بدون آنكه لازم باشد، مالي را به عنوان مابه‌التفاوت ديه پرداخت كنند.» در مورد نابرابري ديه به واسطه جنسيت نيز هيچ دليل قرآني وجود ندارد و آيت‌الله صانعي براساس منابع ديگر فقهي استنباط نابرابري ديه ميان زنان و مردان نمي‌كند. لازم به ذكر است، برابري ديه مسلمان وغيرمسلمان باتاييد نظر مقام رهبري مدتي است به صورت قانون درآمده اما اين برابري هنوز در مورد زنان اعمال نشده است. در مسائلي كه زن به واسطه ازدواج مشمول آن مي‌شود، احكام نوين آيت‌الله صانعي قابل توجه است. مانند آنكه ارث زن از شوهر در صورت انحصار كه رد مازاد از فرض به زن را با عدالت سازگار و به احتياط نزديك‌تر مي‌داند. يا طلاق خلع را بر مرد واجب مي‌شمارد به اين معنا كه «در صورت كراهت مطلق زن از زندگي زناشويي وبازگرداندن مهريه يا مالي به مرد و درخواست طلاق، بر مرد واجب است زن را مطلقه نمايد و چنانچه از اين امر استنكاف نمايد، دادگاه ولايت بر ممتنع زن را مطلقه نمايد.»(9) اين فقيه نوانديش همچنين در مساله قيموميت مادر،ولايت مادر بر فرزندان را از طريق عمومات قرآن و سنت اثبات مي‌كند و ولايت مادر را نسبت به پدربزرگ اولي مي‌داند و مي‌گويد: «آنچه مشهور در تخصيص و تقييد اين عمومات نسبت به جد پدري گفته‌اند ناتمام است و نمي‌توان براساس آن راي فقهي صادر كرد.»(10) هر يك از اين فتاوا با حقوق بشر پيوند برقرار مي‌كند؛ حقوق بشري كه تبعيض را روا نمي‌داند و كرامت انسان را به صرف انسان بودن محترم مي‌شمارد. اسلام نيز با مباني حقوق بشر قرين و همپايه است. آيت‌الله منتظري به خوبي كرامت انساني و مفاهيم حقوق بشري از ديدگاه اسلامي را بيان و تاليف كرده است و اسلام را دين فطرت مي‌خواند.