مختصر در علم تشریح: درسنامه کالبدشناسی پزشکی کهن
توضیحات تکمیلی
مختصر در علم تشریح: درسنامه کالبدشناسی پزشکی کهنمختصر در علم تشریح، اثر ابوالمجد بیضاوی، درسنامهای است در کالبدشناسی پزشکی کهن که با تصحیح و تحقیق سید حسین رضوی برقعی و مقدمه مهدی محقق به چاپ رسیده است. مولف در مقدمه و متن کتاب، نامگذاری دقیقی به دست نداده است. بیشتر فهرستنویسان و تاریخنگاران پزشکی، این کتاب را «تشریح» نامگذاری کردهاند. از برخی قرائن میتوان حدس زد که بیضاوی به کتاب «تشریح بدن انسان»، تالیف منصور بن محمد بن احمد شیرازی - پزشک پارسینگاشت سده هشتم هجری - دسترسی داشته که برخی جملات مقدمه، موید آن است. مصحح در مقدمه، به مقایسه میان اثر حاضر با کتاب شیرازی پرداخته و به برخی از ویژگیهای این دو کتاب، اشاره کرده است. از جمله آنکه وی معتقد است نثر شیرازی، زنده است و آیینهای از اندیشهها و آزمودگیهای اوست که نشان میدهد نقادانه، متون پیشین را بازخوانی میکرده و راهی نو در ارائه متنی کالبدشناختانه به دست مردمان همروزگار و پس از آن، داده است. علاوه بر این، کتاب شیرازی، آمیزهای از نظم و نثر است که به تازگی و تنوع متن میافزاید که گاه حدیثی قدسی یا نبوی چاشنی آن شده است؛ درحالیکه کتاب بیضاوی، آشکارا از این ویژگیها تهی است. وی «تشریح بدن انسان» را در همسنجی با اثر حاضر، کتابی کاربردی - بالینی توصیف کرده و معتقد است شیرازی بیشتر میداند که دانشجویان و پزشکان، به چه چیزی بیشتر نیاز دارند و واژهها در دستان او، ابزار فضلفروشی نیست؛ زیرا وی با کمترین واژگان، روشنترین تصویر معنایی را در ذهن مخاطبانش، نقش میکند. اما از نظر حجم واژگانی، تالیف بیضاوی بر شیرازی، برتری دارد که میتوان نسبت حدود دو برابر را برای آن در نظر گرفت.